ABDULLAH b. AYYÂŞ

عبد الله بن عيّاش

Ebü’l-Hâris Abdullah b. Ayyâş b. Ebî Rebîa el-Kureşî el-Mahzûmî

Kıraat bilgisiyle tanınmış sahâbî.

Babası Ayyâş ilk müslümanlardandı; Habeşistan’a hicret etti, Abdullah orada dünyaya geldi. Sahâbî olup olmadığı konusunda farklı görüşler bulunmakla birlikte, bazı rivayetlere dayanarak İbn Hacer ve İbn Abdülber sahâbeden olduğunu belirtmişlerdir. Hz. Peygamber’den, Ömer, Abdullah b. Abbas, babası Ayyâş ve diğer bazı sahâbîlerden hadis rivayet etmiş, kendisinden de oğlu Hâris, İbn Ömer’in âzatlısı Nâfi‘, Süleyman b. Yesâr rivayette bulunmuşlardır. (Onunla ilgili rivayetler için bk. el-Muvatta, “Tahâre”, 55, “Hac”, 142, “Zebâih”, 16, “Medîne”, 21). Kıraatı arz yoluyla Übey b. Kâ‘b’dan öğrendi. Kendisinden kıraat tahsil eden âzatlısı Ebû Ca‘fer Yezîd b. Ka‘ka‘, Şeybe b. Nassâh, Abdurrahman b. Hürmüz, Müslim b. Cündeb ve Yezîd b. Rûmân, aynı zamanda, yedi kıraat imamından biri olan Nâfi‘in de hocalarıdır. Devrinde Medine’nin kıraat sahasında en önde gelen şahsiyetlerinden biri idi. Medine’de vefat etti. İbn Hibbân 64 (683-84) yılında vefat ettiğini belirtir (bk. İbn Hacer, el-İsâbe, II, 357); Zehebî de 70’den (689-90) sonra vefat ettiğine dair bir rivayet zikreder (bk. Marifetü’l-kurrâǿ, I, 58).


BİBLİYOGRAFYA:

el-Muvatta, “Tahâre”, 55, “Hac”, 142, “Zebâih”, 2, “Hudûd”, 16, “Medîne”, 21; İbn Sa‘d, et-Tabakatü’l-kübrâ (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1388/1968, V, 28; Buhârî, et-Târîhu’l-kebîr (nşr. Abdurrahman b. Yahyâ el-Yemânî v.dğr.), Haydarâbâd 1360-80/1941-60 1 Diyarbakır, ts. (el-Mektebetü’l-İslâmiyye), V, 149-150; İbn Ebû Hâtim, el-Cerh ve’t-tadîl, Haydarâbâd 1371-73/1952-53 → Beyrut, ts. (Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye), V, 125; İbn Abdülber, el-İstî‘âb (el-İsâbe içinde), Kahire 1328, II, 363-364; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gabe (nşr. Muhammed İbrâhim el-Bennâ v.dğr.), Kahire 1390-93/1970-73, III, 360-361; Zehebî, Marifetü’l-kurrâǿ (nşr. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf v.dğr.), Beyrut 1404, I, 57-58; İbnü’l-Cezerî, Gayetü’n-nihâye (nşr. G. Bergstraesser), Kahire 1351-52/1932-33 → Beyrut, ts. (Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye), I, 439-440; İbn Hacer, el-İsâbe, Kahire 1328, II, 356-357.

Ali Turgut