ABDULLAH b. YEZÎD el-ADEVÎ

عبد الله بن يزيد العدوي

Ebû Abdirrahmân Abdullah b. Yezîd el-Adevî el-Mukrî (ö. 213/828)

Basralı meşhur muhaddis ve kari.

120 yılı civarında doğdu. el-Mukrî lakabı ile tanınmıştır. Uzun ömrünü Kur’an ve hadise vakfetti. Nitekim kendisi, otuz altı yılını Basra’da, otuz beş yılını da Mekke’de olmak üzere ömrünün büyük bir kısmını Kur’an okutmakla geçirdiğini bildirmektedir. Mekke’de uzun yıllar ikamet ettiği için Şeyhü’l-Harem diye de bilinmektedir.

Abdullah b. Yezîd’in kıraat ilmindeki hocası, bu ilmin ünlü imamı Nâfi‘dir. Ayrıca başta Basra’nın ünlü muhaddisi İbn Avn olmak üzere, Ebû Hanîfe, Kehmes b. Hasan, Şu‘be b. Haccâc, Saîd b. Ebû Eyyûb gibi hocalardan hadis okudu. Buhârî, Ahmed b. Hanbel, İshak b. Râhûye, Ali b. Medînî ve Ebû Bekir b. Ebû Şeybe ve diğer bazı kimselere de hadis okuttu. Güvenilir bir râvi olan Abdullah’ın rivayetleri, başta Kütüb-i Sitte olmak üzere birçok hadis kitabında yer almıştır. Buhârî onun rivayetlerinden on ikisini Sahîh’ine, on beşini de el-Edebü’l-müfred’ine almıştır. Âlî isnadlı rivayetleri ise, Ebû Bekir Ahmed b. Ca‘fer el-Katîî’ye ait beş cüzlük el-Katî’iyyât’ta bulunmaktadır. Abdullah’ın rivayet ettiği hadislerden meydan agetirilmiş olan Ahâdîsü Ebî ‘Abdirrahmân ‘Abdullâh b. Yezîd el-Mukrî mimmâ vâfeka’l-İmâm Ahmed adlı on beş sayfalık bir cüz günümüze kadar gelmiştir (Zâhiriyye Ktp., Mecmûa, nr. 87/16).

Abdullah b. Mübârek’in kendisinden övgü ile söz ettiği Abdullah b. Yezîd doksan yaşlarında iken Mekke’de vefat etti.

BİBLİYOGRAFYA:

Buhârî, et-Târîhu’l-kebîr (nşr. Abdurrahman b. Yahyâ el-Yemânî v.dğr.), Haydarâbâd 1360-80/1941-60, V, 228; Zehebî, Tezkiretü’l-huffâz, Haydarâbâd 1375-77/1955-58, I, 367; a.mlf., A‘lâmü’n-nübelâ’, X, 166-169; İbnü’l-Cezerî, Gayetü’n-nihâye (nşr. G. Bergstraesser), Kahire 1351-52/1932-33 → Beyrut, ts. (Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye), I, 463-464; İbn Hacer, Tehzîbü’t-Tehzîb, VI, 83-84; Sezgin, GAS, I, 99-100; a.mlf., Buhârî’nin Kaynakları, İstanbul 1956, s. 212, 226, 277.

Ali Yardım