ABDURRAHMAN b. HASSÂN b. SÂBİT

عبد الرحمن بن حسان بن ثابت

Ebû Saîd Abdurrahmân b. Hassân b. Sâbit el-Hazrecî el-Ensârî (ö. 104/722-23)

Hz. Peygamber’in şairi Hassân b. Sâbit’in oğlu, şair tâbiî.

Hicretten 6 yıl sonra (m. 627-28) doğdu. Annesi, Hz. Peygamber’in hanımı Mâriye’nin kız kardeşi Sîrîn’dir. Peygamber hayatta iken doğduğu için sahâbî olduğunu söyleyenler varsa da onu tâbiî sayanlar çoğunluktadır. Hayatının büyük bir kısmını, doğum yeri olan Medine’de geçirmiş, bir süre de Dımaşk’ta kalmıştır.

Devrinin bazı şairleriyle giriştiği hiciv yarışında zaman zaman babasından destek görmüş, Muâviye’nin halifeliği döneminde yazdığı hicivlerle Emevîler’i rahatsız etmiştir. Muâviye’nin kızı Remle hakkında söylediği beyitler dolayısıyla kendini hicveden Yezîd’i, yazdığı bir şiirle mağlûp etmiştir. Bunu hazmedemeyen müstakbel halife, anlayışlı olmasını tavsiye eden babasını da dinlemeyerek, hıristiyan şair Ahtal’dan yardım istemiş, o da kendisini himaye edeceğine dair söz aldıktan sonra Abdurrahman’ın şahsında ensarı hicvetmiştir. Ahtal’ın bu hicviyesi müslümanları üzmüştür.

Babasından, annesinden ve diğer bazı sahâbîlerden pek az rivayeti vardır. Şiirleri, Sâmî Mekkî el-Ânî tarafından Şiru Abdirrahmân b. Hassân el-Ensârî adıyla neşredilmiştir (Bağdat 1971).

BİBLİYOGRAFYA:

İbn Sa‘d, et-Tabakatü’l-kübrâ (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1388/1968, V, 266; VIII, 212, 215; Cümahî, Tabakatü fuhûli’ş-şuarâǿ (nşr. Mahmûd Muhammed Şâkir), Kahire 1394/1974, I, 150, 461-466; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gabe (nşr. Muhammed İbrâhim el-Bennâ v.dğr.), Kahire 1390-93/1970-73, III, 434-436; Zehebî, AǾlâmü’n-nübelâǿ, V, 64-65; İbn Hacer, el-İsâbe, Kahire 1328, III, 67; a.mlf., Tehzîbü’t-Tehzîb, VI, 162-163; Sezgin, GAS (Ar.), II/3, s. 174-175; Ömer Ferrûh, Târîhu’l-edebi’l-Arabî, I, 313, 384, 414-417, 518, 555-556; Yâsîn el-Eyyûbî, Mu‘cemü’ş-şuarâǿ, Beyrut 1982, s. 258; R. Blachère, Târîhu’l-edebi’l-Arabî (trc. İbrâhim Kîlânî), Dımaşk 1404/1984, s. 349-350.

Selahattin Polat