ABDURRAHMAN b. ÜMMÜ’L-HAKEM
عبد الرحمن بن أم الحكم
Ebû Mutarrif Abdurrahmân b. Abdillâh b. Osmân es-Sekafî (ö. 66/685-86)
Emevî valilerinden, tâbiî.
Ebû Süfyân’ın kızı olan annesi Ümmü’l-Hakem’e nisbetle İbn Ümmü’l-Hakem diye de anılır. Hicretin 53. yılında Bizans’a karşı açılan sefere katıldı. Dayısı Muâviye b. Ebû Süfyân tarafından Kûfe valiliğine getirildi (58/677-78). Burada vali iken cuma hutbesini oturarak okuduğu için sahâbî Kâ‘b b. Ucre tarafından şiddetle tenkit edildi. Daha sonra kötü idaresi yüzünden Kûfeliler tarafından kovulunca bu defa Mısır’a vali olarak gönderildi. Yolda kendisini karşılayan sahâbî Muâviye b. Hudeyc, Kûfe’de olduğu gibi Mısır’da da başarılı olamayacağını söyleyerek onu Şam’a dönmeye razı etti. Ardından yine Muâviye tarafından el-Cezîre’ye vali tayin edilen Abdurrahman, dayısının vefatına kadar bu görevde kaldı. Abdullah b. Zübeyr’in Şam valisi Dahhâk b. Kays, Mervân’la savaşmak üzere şehirden çıkınca Abdurrahman derhal buraya hâkim oldu ve halkı Mervân b. Hakem’e biat etmeye çağırdı.
Bazı kaynaklarda sahâbî olduğu rivayet edilen Abdurrahman, Hz. Osman’ın katillerinden Amr b. Hâmık’ı öldürmekle de şöhret kazanmıştır.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn Sa‘d, et-Tabakatü’l-kübrâ (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1388/1968, V, 519; VI, 25; Taberî, Târîħ (nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl), Kahire 1960-70 → Beyrut, ts. (Dâru Süveydân), V, 273, 288, 310-312; VI, 140; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gabe (nşr. Muhammed İbrâhim el-Bennâ v.dğr.), Kahire 1390-93/1970-73, III, 437-439; İbn Hacer, el-İsâbe, Kahire 1328, III, 70-71.
Selman Başaran