ÂDÂBÜ’l-MÜRÎDÎN

آداب المريدين

Ebü’n-Necîb Abdülkahir b. Abdullah es-Sühreverdî’nin (ö. 563/1167) müridlerin uyması gereken kurallardan bahseden eseri.

“Müridlerin âdâbı” konusunda bu eserden önce de müstakil kitaplar yazılmış (bk. ÂDÂBÜ’L-MÜRÎD), ayrıca el-Luma, er-Risâle, Kutü’l-kulûb gibi eserlerde konuya geniş yer ayrılmıştır. Ancak müridlerle ilgili meseleler ilk defa Ebü’n-Necîb’in bu eserinde ayrıntılı ve düzenli bir şekilde ele alınmıştır. Şehâbeddin es-Sühreverdî, Avârifü’l-maârif adlı eserini yazarken, amcası ve aynı zamanda şeyhi olan Ebü’n-Necîb’in bu eserinden geniş ölçüde faydalanmıştır.

Âdâbü’l-mürîdîn’in (Kahire, ts.) giriş kısmında, Kelâbâzî’nin et-Taarruf’unda olduğu gibi, “sûfîlerin itikatları” hakkında bilgi verilmiş, ayrıca fakr, tasavvuf, melâmet ve kerâmet terimleri üzerinde durulmuştur. Daha sonra tasavvuf-şeriat münasebeti incelenmiş, sûfîlerin ahlâk, ahval ve makamları anlatıldıktan sonra ilim, bidâyet*, nefs, sohbet, sefer, giyim, yeme, uyuma, hastalık gibi konular ve bunlarla ilgili âdâb açıklanmıştır. Eser konu ve muhteva açısından yeni olmamakla birlikte, müridlik âdâbı hakkında derli toplu bilgi vermesi ve Avârifü’l-maârif’e kaynak teşkil etmesi bakımından tasavvuf tarihinde önemli bir yere sahiptir. Adâbü’l-mürîdîn, müellifin biyografisi, eserin küçük bir özeti, neşirde takip edilen metot ve kullanılan nüshalar hakkında bilgi veren bir giriş yazısıyla birlikte Menahem Milson tarafından yayımlanmıştır (Jerusalem 1978).

Başlıca Şerh ve Tercümeleri. 1. Âdâbü’l-mürîdîn. Ömer b. Muhammed b. Ahmed Şîrkân’ın Farsça tercümesi, orijinalinin adını taşır. XIII. yüzyılda yapılan bu tercüme Necîb Mâyil-i Herevî tarafından neşredilmiştir (Tahran 1984). 2. el-Hâtime. Âdâbü’l-mürîdîn’i birkaç defa Farsça’ya çeviren Hintli müellif Gîsûdırâz, eseri el-Hâtime adıyla Arapça olarak şerhetmiştir (nşr. Hâfız Seyyid Atâ Hüseyin, Haydarâbâd 1358 hş.). 3. Evrâdü’l-ahbâb. Yahyâ Bâharzî’nin Evrâdü’l-ahbâb ve fusûsü’l-âdab adlı eserinin birinci bölümü olan Evrâdü’l-ahbâb, Âdâbü’l-mürîdîn’in Farsça serbest bir tercümesidir. Bu eser de İrec Afşar tarafından neşredilmiştir (Tahran 1358 hş.).

BİBLİYOGRAFYA:

Metin içinde verilmiştir.

Süleyman Uludağ