AHMED PAŞA, Küçük
(ö. 1046/1636)
Osmanlı veziri ve kumandanı.
Doğum tarihi belli değildir. Asker olarak yetişti ve mesleğinde hızla yükseldi. IV. Murad zamanında devletin yeniden toparlanmasında ve ülke içinde asayişin sağlanmasında önemli rol oynadı. 1623’te Hâfız Ahmed Paşa kumandasında yapılan İran seferinde öncü kumandanlığı yaptı. 1627’de Sivas, 1629’da Şam, ertesi yıl da Anadolu beylerbeyiliğine getirildi ve bu eyalette baş gösteren İlyas Paşa ayaklanmasını bastırmakla görevlendirildi. 1632 yılında âsiyi yakalayıp İstanbul’a gönderdi. Aynı yıl Dürzî ayaklanmalarını bastırmak için tekrar Şam valiliğine tayin edildi. Yıllardır devletin başına belâ olan ve müstakil bir devlet kurmak isteyen Ma‘noğlu Fahreddin’in isyanına son verdi. Böylece Lübnan’da asayişi sağladı. Bu çok önemli hizmetlerine mükâfat olarak üç tuğlu vezirliğe yükseltildi ve IV. Murad Fahreddin’in mallarının tamamını kendisine bağışladı. 1635’te Erzurum beylerbeyi oldu ve IV. Murad’ın Revan Seferi’ne katıldı. Padişah tarafından, bir süreden beri İran’ın tehdidi altında bulunan Musul’un müdafaası ile görevlendirildi. Ancak bu vazifede fazla kalamadı, İranlılar’la yapılan savaşta Erdelân’da şehid oldu.
Kısa boylu ve küçük yapılı olduğu için “küçük” sıfatıyla anılan Ahmed Paşa, elde ettiği serveti Haremeyn hizmetinde ve Şam’ın güneyinde hac yolu üzerinde yaptırdığı tekkede kullanılmak üzere kurduğu vakfa tahsis etmiştir. Bugün Assâlî Camii adıyla bilinen bu tekke, XVII. yüzyılda Şam’da yaptırılmış dikkate değer sanat eserleri arasında yer almaktadır. Ahmed Paşa’nın mezarı da bu tekkenin hazîresindedir.
BİBLİYOGRAFYA:
BA, MD, nr. 87, s. 16-17; Bağdat Seferi Ruznâmesi, TSMK, Bağdat, nr. 405, 131ª-b; Kâtip Çelebi, Fezleke, İstanbul 1146, II, 83-84, 171-173; Muhibbî, Hulâsatü’l-eser, Kahire 1284 → Beyrut, ts. (Dâru Sâdır), I, 385-388; Naîmâ, Târih, İstanbul 1281-83, III, 290-295; Kâmûsü’l-a‘lâm, I, 797; Sicill-i Osmânî, I, 213; M. Çağatay Uluçay, XVII. Asırda Saruhan’da Eşkıyalık ve Halk Hareketleri, İstanbul 1944, s. 45-49; Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, s. 190-191; Danişmend, Kronoloji, III, 362, 368-369; [T.H.], “Fahreddin”, İA, IV, 446-447; A. Abdel Nour, “Ahmad Pasha Küčük”, EI² Suppl. (Fr.), 49-50.
Abdülkadir Özcan