ÂİŞE bint TALHA b. UBEYDULLAH

عائشة بنت طلحة بن عبيد الله

Ümmü İmrân Âişe bint Talha b. Ubeydillâh et-Temîmiyye (ö. 101/719)

Meşhur kadın tâbiî.

Babası aşere-i mübeşşere*den Talha b. Ubeydullah, annesi Hz. Ebû Bekir’in kızı Ümmü Külsûm’dur. Önce Hz. Ebû Bekir’in torunu Abdullah b. Abdurrahman’la evlendi. Bu evlilikten İmrân, Abdurrahman, Ebû Bekir ve Talha adında dört oğlu ve Nefîse isminde bir kızı oldu. Kocasının ölümü üzerine Mus‘ab b. Zübeyr,


onun öldürülmesinden sonra da Ömer b. Ubeydullah ile evlendi.

Âişe iffet, metanet ve dirayet sahibi, kendinden son derece emin bir hanımdı. Arap tarihi, edebiyatı ve özellikle şiiri konusunda geniş bilgisi vardı. Teyzesi Hz. Âişe ile yakın teması dolayısıyla hadis kültürü de sağlamdı. Hz. Âişe’den hadis rivayet etti. Kendisinden de oğlu Talha b. Abdullah, üç yeğeni Talha b. Yahyâ, Muâviye b. İshak ve Mûsâ b. Ubeydullah, ayrıca Atâ b. Ebû Rebâh gibi muhaddisler hadis nakletmişlerdir. Meşhur hadis tenkitçilerinden Yahyâ b. Maîn onun hakkında, “sika ve hüccettir”; İclî, “Medineli güvenilir bir tâbiîdir”; Ebû Zür‘a ed-Dımaşkī de, “İnsanlar ondan edep ve fazilet sahibi olması sebebiyle hadis nakletmişlerdir” demektedirler. İbn Hibbân da onu güvenilir râviler arasında zikretmektedir. Rivayetleri Kütüb-i Sitte’de yer almıştır.

Âişe, bir gün halkın dert ve şikâyetlerini arzetmek için Halife Hişâm b. Abdülmelik’e gitmiş, geliş sebebi sorulunca, “Gökten rahmet yağmıyor, sen de hakkımızı vermiyorsun” demiştir. Şerefine düzenlenen toplantıya katılan Emevî hânedanının ileri gelenleri onun Arap tarihi, edebiyatı ve özellikle Hz. Âişe’den öğrendiği yıldızlara dair engin bilgisi karşısında takdir ve hayranlıklarını ifade etmişlerdir.

BİBLİYOGRAFYA:

İbn Sa‘d, et-Tabakat, VIII, 467; İbn Abdü Rabbih, el-Ǿİkdü’l-ferîd, IV, 322, 407; VI, 109, 140; Ebü’l-Ferec el-İsfahânî, el-Egānî, Kahire 1927, XI, 176-194; Zehebî, AǾlâmü’n-nübelâǿ, IV, 369-370; İbn Hacer, Tehzîbü’t-Tehzîb, XII, 436-437; Mehmed Zihnî, Meşâhîrü’n-nisâ, İstanbul 1295, II, 18; Ronart, CEAC, s. 29; Kehhâle, AǾlâmü’nnisâǿ, Beyrut 1977, III, 137-155; K. V. Zetterstéen, “Â’işe”, İA, I, 230.

Ahmet Lütfi Kazancı