AMR b. ŞE’S
عمرو بن شأس
Ebû Irâr (عرار) Amr b. Şe’s b. Ubeyd el-Esedî (ö. 20/641)
Şair sahâbî.
Kabiliyetli bir şair olup cesareti ve yiğitliğiyle meşhurdur. İslâmiyet’in ortaya çıktığı sıralarda yaşı hayli ilerlemişti. Hudeybiye Antlaşması’nda bulundu. Hz. Ali ile birlikte Yemen’e gitti. Yolculuk esnasında Hz. Ali’nin kendine eziyet ettiğini Yemen dönüşü Mescid-i Nebevî’de söyledi. Onun bu şikâyeti Hz. Peygamber’in kulağına gitti. Amr’ı haklı bulmayan Hz. Peygamber daha sonra onu yanına çağırıp, “Bana eziyet ettin; zira Ali’ye eziyet
eden bana eziyet etmiştir” (Müsned, III, 483) dedi. Kadisiye Savaşı’na katılarak bu savaşla ilgili bir de şiir söyledi.
Amr’ın bilhassa hanımı Ümmü Hasan ve siyahî bir câriyeden olan oğlu Irâr hakkında güzel şiirleri bulunmaktadır. Bazı şiirleri sonraları şarkı olarak da bestelenen Amr’ın yirmi iki beyti Lisânü’l-ǾArab’da örnek (şâhid) olarak kullanılmıştır. Gerek Câhiliye döneminde gerekse müslüman olduktan sonra çok şiir yazmasına ve neslinin en çok yazanı olarak bilinmesine rağmen (bk. Cümahî, I, 196) şiirlerini ihtiva eden divanı günümüze ulaşmamıştır. Ancak dokuz kasidesi ile bazı şiirleri muhtelif edebî eser ve antolojilerde yer almıştır (bk. Sezgin, II, 228). Ayrıca Yahyâ el-Cebbûrî de Amr’ın şiirlerini derleyerek ŞiǾru ǾAmr b. Şes adıyla neşretmiştir (Necef 1976). Amr’dan sadece yukarıda sözü edilen hadis nakledilmiş, Ahmed b. Hanbel’den başka Buhârî (bk. et-Târîhu’l-kebîr, VI, 306-307), İbn Hibbân ve İbn Mende de bu hadisi rivayet etmişlerdir.
Amr b. Şe’s el-Eslemî adında bir başka sahâbînin bulunduğunu söyleyen Merzübânî’nin bu rivayeti diğer biyografi müelliflerince benimsenmemiştir.
BİBLİYOGRAFYA:
Müsned, III, 483; Cumahî, Fuhûlü’ş-şuǾarâ, I, 190, 196-202; Buhârî, et-Târîhu’l-kebîr, VI, 306-307; İbn Kuteybe, eş-ŞiǾr ve’ş-şuǾarâ, s. 338-339; el-Cerh ve’t-taǾdîl, VI, 237; Ebü’l-Ferec el-İsfahânî, el-Eganî, Kahire 1927, XI, 196-203; İbn Abdülber, el-İstî‘âb, II, 526; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gabe, IV, 239-241; İbn Hacer, el-İsâbe, II, 542-543; Sezgin, GAS, II, 228; Afîf Abdurrahman, MuǾcemü’ş-şuarâi’l-câhiliyyîn ve’l-muhadramîn, Riyad 1403/1983, s. 236.
Abdullah Aydınlı