ÂRIZ

العارض

Suudi Arabistan’da idarî bir bölge.

Necid’in güneydoğu kısmını meydana getirmektedir. Kuzeyde Mahmal ile güneyde Harc bölgeleri arasında, Tuveyk platosunun orta kısmında yer alır. Bölgede kuzeybatıdan güneydoğuya doğru Vâdî Hanîfe uzanmakta ve Ârız’ın başlıca kasabaları bu vadinin içinde veya hemen yakınında kurulmuş bulunmaktadır. Muhammed b. Abdülvehhâb’ın doğum yeri Uyeyne, Hâlid b. Velîd ile Müseylime arasındaki Akrabâ Harbi’nin vuku bulduğu yere yakın Cübeyle, Suûd ailesinin ilk merkezi Der‘iyye, bugünkü başşehir Riyad ve meşhur şair A‘şâ’nın yaşadığı Menfûha bu bölgededir. Ârız’da yaşayan başlıca bedevî Arap kabileleri Subey‘, Suhûl ve Kureyniyye’dir. Yerleşik ahali ise Temîm, Aneze, Devâsir gibi birçok kabileden meydana gelmektedir. Ârız, Muhammed b. Abdülvehhâb’ın başlattığı reform hareketinin en güçlü merkezi olmuş, Suûd ailesinin idare ettiği birçok seferde de şehirli ve göçebelerden oluşan Ârız halkı daima en önde bulunmuştur.

BİBLİYOGRAFYA:

Hemedânî, Sıfatü Cezîreti’l-Arab (nşr. Muhammed Ali el-Ekva‘), Riyad 1977, s. 283, 298, 309-312; Yâkut, MuǾcemü’l-büldân, IV, 65-66; Hüseyin Halef eş-Şeyh Haz‘al, Târîhu’l-Cezîreti’l-ǾArabiyye fî asri’ş-Şeyh Muhammed b. Abdilvehhâb, Beyrut 1968, s. 13-14, ayrıca bk. İndeks; Kamûsü’l-İslâmî, V, 15; G. Rentz, “alǾArid”, EI² (İng.), I, 628-629.

Mustafa L. Bilge