BÂKUM er-RÛMÎ
باقوم الرومي
Sahâbî.
Asıl adı Bakom’dur. Hz. Peygamber için minber yaptıkları rivayet edilen yedi kişiden biri olup Rum asıllıdır. Adının Bâkūl veya Belkūm olduğu da nakledilen bu sahâbî Ümeyye oğullarının kölesiydi. Medine’ye hicret ettikten sonra ensardan bir hanımın hizmetinde bulundu. Hz. Peygamber bu hanımdan, marangoz olan kölesine halka hitap ederken üzerine oturabileceği bir minber yaptırmasını istedi. Bâkūm da ılgın ağacından üç basamaklı bir minber yaptı.
Kaynaklarda İslâmiyet’ten önce Kureyşliler’in Bâkūm adında Rum asıllı bir kimseye Kâbe’yi yeniden yaptırdıkları kaydedilmektedir. Bu rivayete göre hem mimar hem de tüccar olan Bâkūm’a ait bir gemi fırtınaya yakalanarak parçalanmış, aktaş, tahta ve demir yüklü olan gemi Cidde Şuaybiye Limanı önlerine sürüklenmişti. Bu haber üzerine Mekkeliler Cidde’ye giderek geminin enkazını satın almışlar, Bâkūm’la da Kâbe’yi yeniden inşa etmek üzere anlaşmışlardı. O sıralarda otuz beş yaşında bulunan Hz. Peygamber’in Kâbe inşaatı için sırtında taş taşıdığı ve kabileler arasında hakemlik yaparak bir ihtilâfı ortadan kaldırdığı bilinmektedir. Süheylî ve İbn Hacer el-Askalânî’nin de kaydettikleri gibi Mescid-i Nebevî’ye minber yapan Bâkūm ile Kâbe’yi yeniden inşa eden bu zatın aynı kişi olması ihtimal dahilindedir. Bâkūm’un Kâbe inşaatında sadece mimarlık yaptığı, marangozluk işlerini ise Mekke’de bulunan bir Kıptî’nin üstlendiği rivayeti de vardır.
Minberi hicretin 6 (627-28), 7 veya 9. yılında yaptığı söylenen Bâkūm’un nerede ve ne zaman öldüğü bilinmemektedir.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn İshak, es-Sîre, s. 83; İbn Sa‘d, eŧ-Ŧabaķāt, I, 145; Süheylî, er-Ravżü’l-ünüf, II, 277-278; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe, I, 195; İbn Hacer, el-İśâbe, I, 136-137, 166; a.mlf., Fetĥu’l-bârî (Sa‘d), III, 39-40; V, 59-60; Tecrid Tercemesi, II, 323-324; III, 73-74; Diyârbekrî, Târîħu’l-ħamîs, II, 68; Köksal, İslâm Târihi, Mekke Devri, İstanbul 1981, s. 112-113; Johs. Pedersen, “Mescid”, İA, VIII, 32.
İsmail L. Çakan