BECKER, Carl Heinrich
(ö. 1876-1933)
Alman müsteşriki ve devlet adamı.
12 Nisan 1876’da Amsterdam’da doğdu. Orta öğrenimini Frankfurt’ta tamamladıktan sonra Lozan Üniversitesi’ne girdi. Daha sonra tahsiline Heidelberg ve Berlin üniversitelerinde devam etti. 1899’da Heidelberg Üniversitesi’nden doktor unvanı aldı.
1900’de Paris’e gitti ve oradan İspanya’ya geçerek Escurial Kütüphanesi’ndeki Arapça yazmalar üzerinde çalıştı. İbnü’l-Kelbî’nin Kitâbü Nesebi fuhûli’l-hayl fi’l-Câhiliyye ve’l-İslâm adlı eserini istinsah etti ve Belâzürî’nin Ensâbü’l-eşrâf’ını neşre hazırlamak amacıyla inceledi. Daha sonra Arapça’sını geliştirmek için Kahire’ye gitti ve burada başta Muhammed Abduh olmak üzere bazı Mısırlı âlim ve mütefekkirlerle dostluk kurdu.
Heidelberg Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak çalışırken 1907 sonbaharında, Şark tarihi ve kültürüyle ilgili çalışmalar yapmak ve ders vermek üzere Hamburg Koloni Enstitüsü’ne (Hamburger Kolonialinstitut) tayin edildi. Altı yıl burada görev yaptıktan sonra Bonn Üniversitesi’nin daveti üzerine 1913’te oraya gitti. I. Dünya Savaşı çıkınca Alman hükümetinin isteğiyle öğretim üyeliğini bırakarak Şark meseleleriyle ilgili siyasî çalışmalara başladı; Almanya ve İngiltere’nin Osmanlı İmparatorluğu’yla münasebetleri üzerinde durdu ve siyasî meseleler hakkında birkaç makale yazdı. 1916’da Prusya Kültür Bakanlığı’nda raportör olarak görev aldı. Bu sırada Berlin Üniversitesi’nde de ders veriyordu. 1921’de kültür bakanı oldu. 1925-1930 yılları arasında aynı görevi sürdürdü ve halk eğitimi alanında önemli reformlar gerçekleştirdi. 1930’da Berlin Üniversitesi Sâmî Diller ve İslâmî İlimler Enstitüsü müdürü oldu.
1930’da bakanlıktan ayrılınca siyasî faaliyetlerden vazgeçerek ilmî çalışmalara yöneldi. Araştırmalarda bulunmak gayesiyle 1931 Eylülünde bazı Asya ülkelerine bir seyahat düzenledi. Çin, Japonya, Hindistan, İran, Irak ve Suriye’yi gezdikten sonra 1932 Nisanında ülkesine dönerek çeşitli konularda konferanslar verdi ve birçok ilmî kongreye katıldı. 10 Şubat 1933’te Berlin’de öldü.
Becker gençliğinde eserlerini okuduğu bazı müsteşriklerin tesiri altında kalmıştır. Bunlar arasında J. Wellhausen’in Das arabische Reich und sein Sturz (Berlin 1902) adlı eseri üzerinde derin izler bıraktı. Dinî ilimler sahasında ise Goldziher’in tesirinde kaldı. Onu etkileyen diğer bir müsteşrik de Snouck Hurgronje idi. Becker, üzerinde çalıştığı bir konuyu, özellikle tarihî meseleleri her yönüyle ele alıp incelediği gibi konuyla ilgili diğer meseleleri de ciddi olarak gözden geçirirdi. Hadis, fıkıh gibi dinî ilimlerle de ilgilenmekle beraber çalışmalarını daha çok İslâm tarihi üzerinde yoğunlaştırmıştır. Özellikle iktisadî faktörlerin, Grek ve hıristiyan uygarlığının İslâm medeniyetine tesirleri üzerinde durmuş ve sosyoekonomik faktörlerin İslâmiyet’in yayılışındaki hâkim rolünü göstermeye çalışmıştır. Ayrıca İslâm tarihinin ilk
dönemlerinde uygulanan iktisadî ve idarî sistemle de ilgilenmiştir.
Eserleri. Şarkiyat sahasında önemli bir yer işgal eden Der Islam adlı derginin kurucusu (1910) ve baş editörü olan Becker’in başlıca eserleri şunlardır: 1. Beiträge zur Geschichte Agyptens unter dem Islam. Mısır’ın İslâmî dönem tarihiyle ilgili bir eserdir (Strassburg 1902; Leipzig 1924). 2. Deutschland und der Islam. Der Deutsche Krieg: Politische Flugschriften (Berlin 1914). 3. Islamstudien. Vom Werden und Wesen der Islamischen Welt (I-II, Leipzig 1924-1932). I. cildi İslâm medeniyeti, kaynakları ve gelişmesiyle, II. cildi ise özellikle çağdaş İslâm tarih ve medeniyetiyle ilgili konuları ihtiva eden bu eser 1967’de tekrar basılmıştır.
Becker ayrıca İbnü’l-Cevzî’nin Menâkıbü ǾÖmer b. ǾAbdilǾazîz adlı eserini Almanca bir önsözle birlikte neşretmiştir (Ibn Gauzī’s Manāqib ǾOmar Ibn ǾAbd el-ǾAzız besprochen und im Auszuge mitgeteilt, Leipzig 1899).
Bazı önemli makaleleri de şunlardır: “Die Ibn el-Kelbi - Handschriften im Escorial” (ZDMG, 56 [1902], s. 796-799); “Islam” (Archiv für Religionswissenschaft, 8 [1905], s. 129-143); “Panislamismus” (Archiv für Religionswissenschaft, 7 [1904], s. 169-192); “Studien zur Omaijadengeschichte” (Zeitschrift für Assyriologie, 15 [1900-1901], s. 1-36); “Die Entstehung von Usar - und Harāg - Land in Aegypten”, (Zeitschrift für Assyriologie, 18 [1904-1905], s. 301-319).
BİBLİYOGRAFYA:
J. Fück, Die Arabischen Studien in Europa, Leipzig 1955, s. 318-319; Necîb el-Akīkī, el-Müsteşrikūn, Kahire 1980, II, 418-419; Mîşâl Cühâ, ed-Dirâsâtü’l-ǾArabiyye ve’l-İslâmiyye fî Ûrûbbâ, Beyrut 1982, s. 200; Bedevî, MevsûǾatü’l-müsteşrikīn, s. 70-74; E. W. Said, el-İstişrâķ (trc. Kemal Ebû Dîb), Beyrut 1984, s. 52, 127, 220, 221, 295, 332, 341, 356; H. Ritter, “Dem Andenken an Carl Heinrich Becker den Begründer dieser Zeitschrift”, Isl., XXXVIII/3 (1963), s. 272-282; a.mlf., “Carl Heinrich Becker als Orientalist”, a.e., XXIV (1937), s. 175-185; P. Heine - C. Hurgronje, “Versus C. H. Becker”, WI, XXIII-XXIV (1984), s. 378-387; C. Essner - Gerd Winkelhane, “Carl Heinrich Becker (1876-1933), Orientalist und Kulturpolitiker”, a.e., XXVIII (1988), s. 155-177; “Becker, Carl Heinrich”, GSE, III, 93.
Abdülkerim Özaydın