BEHLÛL EFENDİ
(ö. 1895)
Türk mûsikisi icracısı ve bestecisi.
Fatih Sarıgüzel’de doğdu. Babası Rifat Efendi’dir. Mahalle mektebi ve rüşdiye tahsilinden sonra memuriyet hayatına atıldı. Bahriye Nezâreti’nde göreve başladı, çeşitli vazifelerde bulunduktan sonra Mahzen-i Evrak Kalemi mümeyyizliğinden emekliye ayrıldı. 1895’te İstanbul’da vefat etti.
Genç yaşta Yenikapı Mevlevîhanesi şeyhi Osman Selâhaddin Dede’ye (ö. 1887) intisap etti ve mûsikiye ait ilk bilgileri ondan aldı. İlk zamanlar kısa bir süre Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi’den istifade etmişse de mûsikideki asıl hocası adı geçen mevlevîhanenin neyzenlerinden Mûsâ Dede’dir. Ayrıca Şâhinbeyzâde Mehmed Bey başta olmak üzere Kazasker Mustafa İzzet Efendi ve Dellâlzâde İsmâil Efendi de faydalandığı mûsikişinaslar arasındadır.
Güzel sesinin yanında kuvvetli bir mûsiki bilgisine sahip olan Behlûl Efendi, zamanının en iyi mûsiki icracıları arasında yer almış, özellikle durak* okumakta şöhret bulmuştur. Yenikapı Mevlevîhanesi’nde na‘t ve âyîn-i şerif, Üsküdar’daki Nalçacı ve Nasûhî tekkelerinde durak okurdu. Sadrazam Âlî Paşa’nın başmüezzinliğini yapmış, dinî ve din dışı sahada da hayli eser bestelemiştir. Ancak bir durak ve iki ilâhisinin notası günümüze ulaşmıştır. Bu arada birçok talebe yetiştirmiştir. Bunlar arasında Şeyh Musullu Âmâ Osman, zâkirbaşı Malak Hâfız, Şeyh Mesud, yeğenleri Bestenigâr Ziyâ Bey ve Şeyh İhsan İyisan en meşhurlarıdır.
BİBLİYOGRAFYA:
Mehmed Ziyâ, “Şeyh Hüseyin Fahreddin Efendi”, 1328 Mali Senesine Mahsus Musavver Nevsâl-i Osmânî, İstanbul 1328-30, s. 289; Ergun, Antoloji, II, 442-444, 480, 491, 644, 663-664; Subhi Ezgi, Temcit-Na’t-Salât-Durak, İstanbul 1945, s. 47-48; İbnülemin, Hoş Sadâ, s. 104-105; Şengel, İlâhîler, III, 62-63; Töre, İlâhîler, V, 80-81; Yılmaz Öztuna, Dede Efendi, İstanbul 1987, s. 76; Mehmed Nazmi Özalp, Türk Musikisi Tarihi [baskı yeri ve tarihi yok], TRT Müzik Dairesi Yayınlarından, I, 265.
Nuri Özcan