CUMAH (Benî Cumah)

بنو جمح

Kureyş kabilesinin kollarından biri.

Kabileyi, asıl adı Teym olan Cumah b. Amr b. Hüsays (هصيص) b. Kâ‘b b. Lüeyy’in oğulları meydana getirir.

Mekke idaresinde söz hakkına sahip olan ve Dârünnedve’de reisleri tarafından temsil edilen Cumahoğulları, “ezlâm” denen fal oklarını koruma görevini yürütüyorlardı. İslâm’ın doğuşu sırasında bu görev Safvân b. Ümeyye’de idi. Bu kabilenin bazı mensuplarının İslâmiyet’i başından beri kabul ettiği anlaşılmaktadır. Nitekim birinci Habeşistan hicretine katılan ilk müslümanlardan Osman b. Maz‘ûn Cumahoğulları’na mensuptu. Buna karşılık Hz. Peygamber’in şiddetli düşmanlarından olan Ümeyye b. Halef, Übey b. Halef de bunlardandı. Daha sonraki dönemlerde Benî Cumah’tan, aralarında Hârûnürreşîd zamanında Bağdat’ta kadılık yapmış olan Saîd b. Abdurrahman el-Cumahî, meşhur hadis ve dil âlimi İbn Sellâm el-Cumahî ile Vehb b. Zem‘a el-Cumahî’nin bulunduğu meşhur şahsiyetler yetişmiştir.

BİBLİYOGRAFYA:

İbn Hişâm, es-Sîre, bk. İndeks; Zübeyrî, Nesebü Kureyş, s. 386-400; İbn Hazm, Cemhere, s. 159-163; Sem‘ânî, el-Ensâb, II, 299-300; Kalkaşendî, Nihâyetü’l-ereb, Beyrut 1405/1984, s. 202; Mahmûd Şükrî el-Âlûsî, Bulûgu’l-ereb, I, 250; Kehhâle, MuǾcemü kabaǿili’l-ǾArab, Beyrut 1402/1982, I, 202-203.

Ahmet Önkal