DERVİŞ ALİ, Esved
(ö. 1023/1614)
Türk dinî eserler bestekârı ve zâkirbaşı.
Buğday tenli olmasından dolayı “Esved” lakabı ile şöhret bulmuştur. Babası Kebapçızâde Bostan Efendi’dir. Kaynaklarda hayatı hakkında fazla bilgi bulunmamakla beraber Bursa’da doğduğu ve burada yaşadığı bilinmektedir.
Küçük yaşta devrin üstatlarından mûsiki dersleri almaya başladı. Henüz çocukluk çağında iken bestelediği eserlerle dikkati çekti. Bir müddet sonra, Ahmed Paşa Zâviyesi’nin bânisi Şeyh Hayreddin Efendi zamanında tekkenin zâkirbaşılığına getirildi. Bu vazifede iken genç yaşta vefat etti ve Murâdiye’de Beşikçiler Kapısı civarındaki mezarlığa defnedildi.
Kuvvetli bir hâfızaya ve tabii bir ses güzelliğine sahip olan Derviş Ali, bu özellikleriyle zamanın önde gelen zâkirbaşıları arasında yer almıştır. Ayrıca bestelediği eserlerle de bestekârlık sahasındaki kudretini ortaya koymuştur. Özellikle murabba ve savtlarda gösterdiği başarı mûsikişinaslar arasında büyük takdir görmüş, ancak bu eserlerinden hiçbiri günümüze ulaşmamıştır.
BİBLİYOGRAFYA:
Belîğ, Güldeste, s. 523-524; Mehmed Râşid, Zübdetü’l-vekāyi‘, Millet Ktp., Ali Emîrî, Tarih, nr. 89, vr. 320ª-321b; Mehmed Fahreddin, Gülzâr-ı İrfân, Millet Ktp., Ali Emîrî, Şer‘iyye, nr. 1098, vr. 349b-350ª; Mahmut Ragıp Gazimihal, Bursa’da Musiki, Bursa 1943, s. 11-12.
Nuri Özcan