DERVİŞ SADÂYÎ

(ö. 1066/1655)

Türk dinî ve din dışı eserler bestekârı.

İstanbul’da doğdu. Devrin üstatlarından faydalanarak mûsiki bilgilerini ilerletti. Gülşeniyye tarikatına intisap etti. Atrabü’l-âsâr’da onun Mevlevî olarak gösterilmesi yanlıştır. Nitekim Mısır’a yaptığı seyahat esnasında Kahire’deki İbrâhim Gülşenî Âsitânesi’nde uzun süre hizmet ettiği belirtilmektedir. Daha sonra Bursa’ya gitti. Orada 6 Muharrem 1066 (5 Kasım 1655) tarihinde vefat etti ve Deveciler Mezarlığı’na defnedildi.

Güzel bir sese sahip olan Derviş Sadâyî, bestelediği eserleriyle devrinin önemli mûsikişinasları arasında yer almıştır. Şöhretinin en parlak zamanı IV. Murad devrine (1623-1640) tesadüf eder. Beste ve ilâhi formundaki birçok eserine çeşitli el yazması güfte mecmualarında rastlanmaktaysa da bunlardan sadece, “Gelmişim vahdet ilinden” mısraı ile başlayan evsat usulündeki sabâ ilâhisi notasıyla zamanımıza ulaşabilmiştir.

BİBLİYOGRAFYA:

Hâfız Post, Mecmûa, TSMK, Revan, nr. 1724, vr. 110ª; Belîğ, Güldeste, s. 524-525; Esad Efendi, Atrabü’l-âsâr, İÜ Ktp., TY, nr. 6204, vr. 17b; Müstakimzâde, Mecmûa-i İlâhiyyât, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3397, vr. 63ª; Mecmûa, İÜ Ktp., TY, nr. 9857, vr. 103b, 144ª; Mecmûa, Millet Ktp., Ali Emîrî, Manzum, nr. 637, vr. 31b, 89b; nr. 650, vr. 58b, 73b; Ergun, Antoloji, I, 34, 71-72; Mahmud Ragıp Gazimihal, Bursa’da Mûsiki, Bursa 1943, s. 12; Şengel, İlâhîler, II, 93-94; Öztuna, BTMA, II, 246.

Nuri Özcan