EBÛ ŞÜC‘ el-İSFAHÂNÎ

أبو شجاع الإصفهاني

Ahmed b Hüseyn (Hasen) b. Ahmed el Abbâdânî (ö. 500/1107’den sonra)

Şâfiî fakihi.

Aslen İsfahanlı olup 434 (1042-43) yılında Basra’da doğdu. Tahsil hayatıyla ilgili herhangi bir bilgi yoktur. Basra’da kırk yılı aşkın bir süre Şâfiî fıkhı okuttu. Bazı kaynaklarda kendisine atfedilen “el-Kādî” unvanına bakılırsa bir süre kadılık yaptığı anlaşılmaktadır. Bir rivayete göre 500 (1107) yılında hayatta olan Ebû Şücâ’ın ne zaman vefat ettiği kesin olarak bilinmemektedir. Bazı yeni kaynaklarda 533-593 (1139-1197) yılları arasında yaşadığı (Serkîs, I, 318) veya 593’te (1197) öldüğü (Brockelmann, GAL Suppl., I, 676; Kehhâle, I, 199) kaydedilmekteyse de bu bilgiler, Ebû Şücâ’ın kendi ifadesine dayanarak Sübkî tarafından doğum tarihi olarak verilen (Tabakât, VI, 15) 434 (1042-43) yılı ile uyuşmamaktadır.

Eserleri. 1. el-Muhtasar*. et-Takrîb fi’l-fıkh, Gayetü’l-ihtisâr veya el-Gaye fi’l-ihtisâr adlarıyla da bilinen eser Şâfiî fıkhını özetleyen küçük bir risâledir. Şâfiî fıkıh literatürünün mûteber temel kaynaklarından biri olan esere pek çok şerh ve hâşiye yazılmıştır. Takıyyüddin İbn Dakīku’l-Îd, Takıyyüddin el-Hısnî, İbn Kasım el-Gazzî, Hatîb eş-Şirbinî, İbn Kâsım el-Abbâdî gibi meşhur âlimlerin şerhleriyle İbn Kâsım el-Gazzî’nin şerhine Bâcûrî’nin, Hatîb eş-Şirbînî’nin şerhine de Büceyrimî’nin yazdığı hâşiyeler en önemlileridir. Ayrıca gerek metni gerekse bazı şerh ve hâşiyeleri çeşitli Batı dillerine de tercüme edilen eser defalarca basılmıştır (bk. Brockelmann, GAL, I, 492-493; Suppl., I, 676-677). 2. Şerhu’l-İknâǾ. Mâverdî’ye ait muhtasar bir fıkıh eseri olan el-İknâǾın şerhidir.


Mevcut kaynaklarda her ikisinin de günümüze gelip gelmediğine dair bilgiye rastlanmamıştır.

BİBLİYOGRAFYA:

Yâkut, MuǾcemü’l-büldân, IV, 74; Sübkî, Tabaķāt, VI, 15; İbn Kadî Şühbe, Tabakâtü’ş-ŞâfiǾiyye, II, 25; Keşfü’z-zunûn, I, 140; II, 1625; Serkîs, MuǾcem, I, 318; Th. W. Juynboll, Handleiding, Leiden 1930, s. 374-375; Brockelmann, GAL, I, 492-493; Suppl., I, 676-677: Kehhâle, MuǾcemü’l-müǿellifîn, I, 199; G. C. Anawati, “Textes arabes anciens édites en Egypte au cours des années 1955 et 1956”, MIDEO, III (1956), s. 275; “Ebû Şucâ”, İA, IV, 52; J. Schacht, “Abû ShudjāǾ”, EI² (İng.), I, I, 150-15l; H. Halm, “Abu Sojâ Esfahānī”, EIr., I, 385.

Muhsin Koçak