GUIDI, Michelangelo
(1886-1946)
İtalyan şarkiyatçısı ve Doğu Hıristiyanlığı uzmanı.
19 Mart 1886’da Roma’da doğdu. Babası ünlü şarkiyatçı Ignazio Guidi’nin yolunda yürüyerek mesleğindeki ilk bilgileri ondan alırken Roma Üniversitesi Şarkiyat Bölümü’nde okudu. İlmî yeteneğini, Leone Caetani gibi sahasında meşhur kişilerle kurduğu ilişkiler sayesinde daha da geliştirdi. Çok sayıda dil öğrenme merakı çocukluk yıllarında başladı. Ülkesinde orta ve yüksek öğretim sırasında zorunlu ders olarak okutulan Grekçe, Latince ve bir Batı dilinden başka Farsça, Türkçe, Rusça ve Kıptîce öğrendi. Kıptîce’deki Grekçe kelimeler üzerine hazırladığı tezle üniversiteden mezun olduktan (1909) bir müddet sonra okuduğu Şarkiyat Bölümü’nde göreve başladı ve ölümüne kadar devam ettiği bu görevi sırasında Francesco Gabrieli ve Maria Nallino gibi birçok önemli şarkiyatçının yetişmesinde etkili oldu. 1926’dan 1929’a kadar Kahire Üniversitesi’nde Arap filolojisi üzerine ders verdi. 1938-1945 yıllarında Roma Üniversitesi Şarkiyat Bölümü’nün, 1932-1946 arasında da babasının çabasıyla kurulan Rivista degli Studi Orientali dergisinin direktörlüğünü yapan Guidi yurt içinde ve dışında birçok bilimsel kuruluş ve vakfın üyesiydi.
Eserleri. Aynı zamanda bir Doğu Hıristiyanlığı ve Kıptî kilisesi uzmanı olan Guidi şarkiyatın çeşitli kollarında araştırma yapmış, özellikle İslâm tarihi ve Arap edebiyatıyla ilgilenmiştir. Sayısı 150’ye yaklaşan eserlerinin çoğu ilmî makale şeklinde olup bunların arasında birkaç kitapla ansiklopedi maddeleri de bulunmaktadır. Storia delle Religioni (ed. P. Tacchi-Venturi, Torino 1936) adlı kitabın 227-359. sayfaları arasında yer alan “Storia della religione dell’Islam” başlıklı çalışması en kalıcı eseri sayılmaktadır ve kitap bugüne kadar pek çok baskı yapmıştır. Enciclopedia Italiana için yazdığı “Orientalismo” maddesi, günümüzde dahi bu alanda aşılamamış olan maddeler arasındadır. Yine bu ansiklopediye yazdığı “Yazidi” ve Encyclopedie del’Islam’a yazdığı “Mazdak” maddeleri de önemlidir. Türk âlemiyle ilgili başlıca çalışmaları, 1924 tarihli Kānûn-ı Esâsî’den İtalyanca’ya yaptığı tercüme ile (“La costituzione turca”, Oriente Moderno, IV [1924], s. 667-675) “Le vicende del Turchestan e la rivoluzione russa” (Nuova Antologia, VI/249 [1926], s. 185-201, 339-349) adlı makaleleridir.
Guidi’nin diğer önemli çalışmaları şöylece sıralanabilir: “Sulle poesie di Muzāĥim al-ǾUqaylī” (RSO, IX [1921-1923], s. 48-54); Gli scrittori zayditi e l’esegesi coranica muǾtazilita (Roma 1925); La lotta tra l’Islām e il Manicheismo. Un libro di Ibn al-MuqaffaǾ contro il Corano confutato da al-Qāsım b. Ibrāhim (Roma 1927); “Origine dei Yazidi e storia religiosa dell’Islam e del dualismo” (RSO, XIII [1932], s. 286-300); “Trois conférences sur quelques problèmes généraux de l’ororientalisme” (Annuaire de l’institut de philologie et d’histoire orientales, III [1935], s. 167-216); “Sui Ħārigiti” (RSO, XXI [1944], s. 1-14); Storia e cultura degli Arabi fino alla morte di Maometto (Firenze 1951; bu eserde Leone Caetani’nin etkisi görülür).
BİBLİYOGRAFYA:
F. Gabrieli, “Michelangelo Guidi”, Dal Mondo dell’Islam. Nuovi saggi di storia e civilta musulmana, Napoli 1954, s. 264-278; a.mlf., “Ricordo di Michelangelo Guidi”, Studi e ricerche sull’Oriente cristiano, Roma 1978, I, 3-4; a.mlf., La Storiografia arabo-islamica in Italia, Napoli 1975, s. 51, 52, 67, 77, 78, 100, 119-120; A. Bausani, “Cinquant’anni di Islamistica”, Gli Studi sul Vicino Oriente in Italia dal 1921 al 1970, II. l’Oriente Islamico, Roma 1971, s. 5, 6, 8-9; U. Rizzitano, “Gli studi di storia araba”, a.e., s. 34-36; Necîb el-Akīkī, el-Müsteşriķūn, Kahire 1980, I, 441, 442; Bedevî, MevsûǾatü’l-müsteşriķīn, s. 139-143; E. Rossi, “Michelangelo Guidi (1886-1946)”, OM, XXVI (1946), s. 51-55; G. Levi Della Vida, “Michelangelo Guidi”, RSO, XXI (1946), s. 257-270 (Aneddoti e svaghi arabi e non arabi, Milano-Napoli 1959, s. 278-288); “Michelangelo Guidi”, Enciclopedia Italiana, Roma 1929-39, XVIII, 252 vd.
Mahmut H. Şakiroğlu