HÂFIZ KÖMÜR EFENDİ
XVII. yüzyılda yaşamış bestekâr ve hânende.
İstanbul’da doğdu. Hayatı hakkında kaynaklarda yeterli bilgi yoktur. Sultan IV. Mehmed döneminde (1648-1687) yaşadığı ve Mevleviyye tarikatına intisap ettiği bilinmektedir. Kantemiroğlu, devrin ünlü mûsikişinaslarından Kasımpaşalı Koca Osman’ın yetiştirdiği talebelerden bahsederken hânendeler arasında Hâfız Kömür’den de söz eder. Osman Efendi’den başka devrinin diğer mûsiki üstatlarından da ders alarak kendini yetiştiren Hâfız Kömür, gerek nazariyat bilgileri gerekse parlak üslûbu ile zamanın mûsiki üstatları arasında yer almıştır.
Hâfız Kömür hânendeliğinin yanı sıra bestekârlığı ile de tanınmaktadır. Dinî örnekler de vermesine rağmen bestelediği eserlerin çoğu din dışı mûsiki formlarındadır. Ebûishakzâde Esad Efendi onun otuzun üzerinde eseri olduğunu kaydeder. El yazması güfte mecmualarında birçok eserine rastlanmasına rağmen günümüze beste ve semâi formlarında sadece üç bestesinin ulaştığı tesbit edilmiştir. Devrin ileri gelenlerinin hazır bulunduğu meclislerdeki sohbeti ve zarif nükteleriyle de şöhret bulan Hâfız Kömür, zaman zaman III. Selim (1789-1807) ve II. Mahmud (1808-1839) devirlerinin ünlü bestekârı musâhib Kömürcüzâde Hâfız Mehmed Efendi ile karıştırılmıştır.
BİBLİYOGRAFYA:
Esad Efendi, Atrabü’l-âsâr, İÜ Ktp., TY, nr. 6204, vr. 12b-13a; Müstakimzâde, Mecmûa-i İlâhiyyât, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3397, vr. 112 b; Mecmûa, Millet Ktp., Ali Emîrî, Manzum, nr. 637, vr. 37 b, 54 b, 55 a, 80 b, 81a; nr. 650, vr. 37a, 104 b, 106b; Mecmûa, İÜ Ktp., TY, nr. 3466, vr. 35b, 222 b, 228a; nr. 3608, vr. 33b, 58b; Ezgi, Türk Musikisi, I, 171-172; III, 166-167; IV, 64-65; Ergun, Antoloji, I, 125, 179-181; II, 793; D. Kantemir, Osmanlı İmparatorluğunun Yükseliş ve Çöküş Tarihi, Ankara 1979, s. 242; Mehmed Veled [İzbudak] “Atrabülâsâr”, Mekteb, sy. 4, İstanbul 16 Şaban 1311/10 Şubat 1309 r., s. 184; [Hüseyin Sadettin Arel], “Türk Bestekârlarının Terceme-i Halleri”, MM, sy. 14 (1949), s. 23-24; Hayri Yenigün, “Hâfız Kömür ve Kömürcü Hâfız”, a.e., sy. 208 (1965), s. 103; Öztuna, BTMA, I, 317.
Nuri Özcan