İBN BATTÂL el-BATALYEVSÎ

(ابن بطّال البطليوسي)

Ebû Eyyûb Süleymân b. Muhammed b. Battâl el-Batalyevsî (ö. 402/1011-12)

Mâlikî fakihi.

Endülüs şehirlerinden Batalyevs’te (Badajoz) doğdu. Kurtuba’da (Cordoba) öğrenim gördükten sonra İlbîre’ye (Elvira) yerleşti. Güçlü bir şair olup şiirlerinde “Yâ ayn cûdî” hitabını çok kullandığı için Ayn Cûdî ve muhtemelen Câhiliye şairi Mütelemmis’e benzetilmesi sebebiyle de Mütelemmis lakaplarıyla tanındı. İbnü’l-Kettânî Kitâbü’t-Teşbîhât adlı eserinde şiirlerinden çeşitli örnekler vermiştir (bk. bibl.). İbn Ebû Zemenîn ile arkadaş olan İbn Battâl’in talebeleri arasında İbn Abdülber en-Nemerî, İbnü’l-Hazzâ, İbnü’l-Hassâr ve Hakem b. Muhammed b. Ebû Rebî‘ el-Eyserî gibi âlimler vardır. İbn Battâl İlbîre’de vefat etti.

Kaynaklarda, İbn Battâl’in, müftü ve kadılar için önemli bir müracaat kaynağı olduğu belirtilen el-MuķniǾ fî uśûli’l-aĥkâm ile Âdâbü’ś-śavm, el-Mûķıž (zühdle ilgilidir), Edebü’l-hümûm (Edebü’l-mehmûm), ed-Delîl ilâ ŧâǾati’l-celîl adlı eserlerinin bulunduğu kaydedilir. Makkarî, hadisçi İbn Battâl el-Kurtubî’nin Şerĥu’l-CâmiǾi’ś-śaĥîĥ’ini yanlışlıkla İbn Battâl el-Batalyevsî’ye nisbet etmiştir (Nefĥu’ŧ-ŧîb, III, 451).

BİBLİYOGRAFYA:

İbnü’l-Kettânî, et-Teşbîhât min eşǾâri ehli’l-Endelüs (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1401/1981, s. 38-39, 48, 59, 91-92, 113, 123-125, 126, 164, 227-229, 231, 233, 255-256, 263; Humeydî, Ceźvetü’l-muktebis (nşr. İbrâhim el-Ebyârî), Kahire 1410/1989, I, 344; Kādî İyâz, Tertîbü’l-medârik, II, 748; İbn Hayr, Fehrese (nşr. İbrâhim el-Ebyârî), Kahire 1410/1989, I, 309; İbn Beşküvâl, eś-Śıla (nşr. İbrâhim el-Ebyârî), Kahire 1410/1989, I, 313; Dabbî, Buġyetü’l-mültemis (Ebyârî), II, 379; İbn Ferhûn, ed-Dîbâcü’l-müźheb, I, 376-377; Makkarî, Nefĥu’ŧ-ŧîb, III, 292, 450-451; Mahlûf, Şeceretü’n-nûr, I, 102; Îżâĥu’l-meknûn, I, 51, 478; II, 548; Hediyyetü’l-Ǿârifîn, I, 396-397; Ziriklî, el-AǾlâm, III, 195; Kehhâle, MuǾcemü’l-müǿellifîn, IV, 273; Sezgin, GAS, II, 691-692.

Cengiz Kallek