İBN REZÎN el-İSFAHÂNÎ

(ابن رزين الإصفهاني)

Ebû Abdillâh Muhammed b. Îsâ b. İbrâhîm b. Rezîn el-İsfahânî (ö. 253/867 [?])

Kıraat ve nahiv âlimi.

Hayatı hakkında yeterli bilgi yoktur. Aslen İsfahanlı olup Rey’de doğdu. Baba-sına nisbetle İbn Îsâ, ikinci ceddi Rezîn’e nisbetle İbn Rezîn künyeleriyle ve Teymî nisbesiyle anıldı. Temel öğrenimini ta-mamladıktan sonra kıraat ilmine yöneldi. Meşhur yedi kıraat imamından Hamza b. Habîb’in önde gelen talebesi Süleym b. Îsâ’dan ve onun kıraatinin meşhur iki râvisi Hallâd b. Hâlid ile Halef b. Hişâm’dan ve Nusayr b. Yûsuf er-Râzî gibi âlimlerden kıraat dersleri aldı. Ayrıca Hamza’nın talebesi Hasan b. Atıyye el-Kûfî’den de bir hatim indirdi.

Kıraatleri önemli kaynaklarından ala-rak bu konuda çeşitli rivayetler arasından tercihler yapabilen İbn Rezîn devrinin önde gelen kıraat otoritelerinden sayıldı; nahiv konusunda da dönemin imamları arasında yerini aldı. Ebû Nuaym Fazl b. Dükeyn, Kabîsa b. Ukbe, İshak b. Süleyman, Amr b. Ebû Seleme, Ubeydullah b. Mûsâ ve Abdurrahman ed-Deştekî gibi isimlerden hadis rivayet etti. Fazl b. Şâzân, Muhammed b. Abdürrahîm el-İsfahânî, Ca‘fer b. Abdullah b. Sabbâh, Ebû Sehl Hamdân b. Merzübân ve daha birçok şahsiyet kıraat konusunda ondan faydalandı. Ebû Zür‘a er-Râzî İbn Rezîn hakkında, “Kıraatler konusunda ondan daha üstününü görmedim” derken Ebû Hâtim er-Râzî de hadiste onu sadûk olarak nitelendirmiştir. İbn Rezîn 253’te (867) vefat etti. Ölüm tarihi 240 (854), 241 ve 242 olarak da zikredilmiştir. Kaynaklarda el-CâmiǾ fi’l-ķırâǿât, Kitâb fi’l-Ǿaded, Kitâb fî cevâzi ķırâǿati’l-Ķurǿân Ǿalâ ŧa-rîķi’l-muħâŧaba, Kitâb fi’r-resm adlı eserleri yazdığı belirtilmektedir.

BİBLİYOGRAFYA:

İbn Ebû Hâtim, el-Cerĥ ve’t-taǾdîl, VIII, 39; Ebû Nuaym, Źikru aħbâri İśbahân (nşr. S. Dedering), Leiden 1934, II, 179-180; Zehebî, MaǾrifetü’l-ķurrâǿ (Altıkulaç), I, 440-441; a.mlf., Târîħu’l-İslâm: sene 251-260, s. 307-308; Safedî, el-Vâfî, IV, 294; İbnü’l-Cezerî, Ġāyetü’n-Nihâye, II, 223-224; Süyûtî, Buġyetü’l-vuǾât, I, 205.

Mehmet Ali Sarı