KÜRZ b. CÂBİR
(كرز بن جابر)
Ebû Abdirrahmân Kürz b. Câbir el-Fihrî (ö. 8/630)
Sahâbî.
Hudeybiye Antlaşması’nda Hz. Peygamber’in yanında bulunduğu dikkate alınarak bu sırada müslüman olduğu söylenmiştir. Kureyş’in önde gelen isimlerinden biri olup henüz İslâmiyet’i kabul etmediği dönemde Mekkeli bir çetenin başında Medine’nin güneyindeki kenar mahallelere saldırarak halkı kılıçtan geçirip mallarını yağmaladı, ayrıca Cümmâ (veya Zülcedr) otlağındaki sürülerini alıp kaçtı. Olayı haber alan Resûlullah, Medine’de Zeyd b. Hârise’yi vekil bırakarak küçük bir müfreze ile onu yakalamak üzere yola çıktı. İlk Bedir veya Sefevân Gazvesi denilen bu olayda Bedir yakınlarındaki Sefevân vadisine kadar devam eden birkaç günlük takibe rağmen Kürz ve adamlarına yetişilemeyerek geri dönüldü (Rebîülevvel 2 / Eylül 623).
Resûlullah, çobanı Yesâr’ı öldürerek zekât develerini çalan Becîle kabilesine mensup sekiz kişilik eşkıya grubunu yakalamak üzere gönderdiği yirmi kişilik müfrezenin başında Kürz b. Câbir’i görevlendirdi. Kürz, Cümmâ otlağına giderek eşkıyayı yakaladı ve Medine’ye getirdi (6/627).
Mekke’nin fethinde Hâlid b. Velîd’in kumandasındaki birlikte görev alan Kürz, arkadaşı Hubeyş b. Hâlid’le birlikte Hz. Peygamber’in çizdiği güzergâhı terkedip başka bir yoldan ilerlerken Handeme denilen yerde bir grup Kureyş savaşçısıyla girdikleri çatışmada Hubeyş şehid oldu. Kendisi de onun cesedi etrafında mersiyeler okuyarak çarpışmaya devam etti ve şehid düştü (Ramazan 8 / Ocak 630).
BİBLİYOGRAFYA:
Buhârî, “Meġāzî”, 48; Vâkıdî, el-Meġāzî, I, 2; II, 568-569; III, 875; İbn Hişâm, es-Sîre2, IV, 407-408, 608, 640-641; İbn Sa‘d, eŧ-Ŧabaķāt, V, 455; Taberî, Târîħ, Beyrut, ts. (Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye), II, 13, 14, 15, 159; İbn Abdülber, el-İstîǾâb, III, 309-310; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe, IV, 468; a.mlf., el-Kâmil, II, 112, 210, 247, 303; İbn Hacer, el-İśâbe, III, 290-291; Hamîdullah, İslâm Peygamberi (Tuğ), I, 239; Köksal, İslâm Tarihi (Medine), VI, 119-125.
Asri Çubukçu