SUNGUR
Adı Türkler’de şahıs ismi olarak da kullanılan bir avcı kuş.
Doğan türünde bir avcı kuşun ismi olan sungur (sunkur) Ortaçağ Türk devletlerinde yaygın biçimde kullanılan şahıs adlarından biridir. Bu ismin bazan Aksungur, Karasungur, Sungurca, Sungurcuk, Alpsungur, Sungur Alp ve Kök Sungur gibi çeşitli şekillerde kullanıldığı da görülmektedir. Ortaçağ Türk devletleri tarihinde bu ismi alanlar arasında başta Salgurlular’ın (Fars Atabegleri) kurucusu Atabeg Muzafferüddin Sungur olmak üzere çok sayıda devlet adamı ve kumandan vardır. Bunlardan bazıları şöylece sıralanabilir: Sultan Alparslan’ın emîrlerinden Sungurca, Musul Emîri Kürboğa’nın sâdık adamlarından Emîr Sungurca, Sultan Muhammed Tapar ve oğlu Mahmud’un Musul valisi Kasîmüddevle Aksungur el-Porsukī, Musul Atabegliği’nin kurucusu ve Atabeg İmâdüddin Zengî’nin babası Kasîmüddevle Aksungur, Ahmedîlîler’den Emîr Ahmedîl’in nüfuzlu kumandanlarından Aksungur el-Ahmedîlî, Selçuklular döneminde Hemedan valilerinden Sungur el-Humartekin, Sultan Sencer’in emîrlerinden Sungur el-Azîzî ve Sungur Selâhaddin, Irak Selçuklu sultanlarından I. Tuğrul ve Mesud devrinde Zencan hâkimi olan Emîr Sungur, Büyük Selçuklular dönemindeki diğer kumandanlardan Emîr Sungur Alp, Emîr Sungur el-Buhârî, Emîr Sungur el-Beyâtî, Emîr Sungur el-Kebîr, Emîr Sungur et-Tavîl, Abbâsî Halifesi Nâsır-Lidînillâh’ın memlüklerinden emîr-i hac Muzafferüddin Sungur.
BİBLİYOGRAFYA:
Râvendî, Râhatü’s-sudûr (Ateş), II, 35, 272; Ahbârü’d-devleti’s-Selcûkıyye (Lugal), s. 66, 73, 77, 102, 108; İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, X, 342, 395, 465, 502, 552, 559; XI, 24, 47, 96, 227, 229, 237, 249, 286, 311; XII, 124, 258, 276, 304, 426; Bündârî, Zübdetü’n-Nusra (Burslan), s. 69, 86, 158, 162, 169, 170, 214, 244, 245, 248; Erdoğan Merçil, Fars Atabegleri, Salgurlular, Ankara 1975, s. 19, 28, 33-41, 128, 131, 135; Faruk Sümer, Türk Devletleri Tarihinde Şahıs Adları, İstanbul 1999, I-II, bk. İndeks.
DİA