ŞÜRAHBÎL b. SIMT
(شرحبيل بن السمط)
Ebû Yezîd (Ebü’s-Sımt) Şürahbîl b. es-Sımt b. el-Esved el-Kindî eş-Şâmî (ö. 40/660 [?])
Sahâbîliği konusunda ihtilâf edilen kumandan ve vali.
Hem Câhiliye hem İslâm döneminde yaşadığı bilinmekle birlikte sahâbîliği konusunda ihtilâf edilmiştir. Buhârî onun sahâbî olduğunu belirtirken İbnü’s-Seken ve İbnü’l-Esîr bunun kesin sayılmadığını belirtmiştir. Bazı kaynaklarda İbn Sa‘d’a dayanılarak Şürahbîl’in Hz. Peygamber’i ziyarete geldiği ve bu ziyaret esnasında müslüman olduğu kaydedilmekteyse de İbn Sa‘d’ın onu Şamlı tâbiîlerin ilk tabakasında zikretmesinden dolayı bu bilgiye güvenilmeyeceği anlaşılmaktadır. İbn Hibbân’ın Şürahbîl’i eserinde hem sahâbe hem tâbiîn bölümünde kaydetmesi onun da bu hususta kesin bir kanaate varamadığını göstermektedir. Şürahbîl’in irtidad hareketlerini bastırmaya yönelik askerî faaliyetlerde bizzat çarpıştığı, Yermük ve Kādisiye savaşlarına katıldığı, hatta Yermük’te babasıyla birlikte savaştığı (İbn Hacer, el-İśâbe, III, 264) ve Kādisiye savaşının önde gelen kumandanlarından biri olduğu belirtilmektedir. Gerek Humus’un fethinde gerekse fetihten sonraki uygulamalarda bir kumandan sıfatıyla aktif rol oynadı. Humus’un boşaltılmış evlerini müslümanlara taksim etti. Sıffîn Savaşı’nda Muâviye tarafında yer aldı. Pek çok muharebede kumandanlık yaptı ve yirmi yıl kadar Muâviye’nin Humus valiliği görevini yürüttü. Şürahbîl’in Humus’ta veya Sıffîn’de öldüğü, cenaze namazını sahâbî Habîb b. Mesleme’nin kıldırdığı belirtilmekte, ölümü hakkında 36 (656), 40 (660) ve 42 (662) gibi üç farklı tarih verilmektedir. Şürahbîl b. Sımt, doğrudan Hz. Peygamber’den, ayrıca Selmân-ı Fârisî, Ubâde b. Sâmit, Ömer b. Hattâb, Amr b. Abese, Kâ‘b b. Mürre gibi sahâbîlerden hadis rivayet etmiş; kendisinden Cübeyr b. Nüfeyr, Amr b. Esved, Kesîr b. Mürre, Sâlim b. Ebü’l-Ca‘d, Mekhûl b. Ebû Müslim gibi tâbiîler rivayette bulunmuştur. Şürahbîl’in gerek sened zincirinde yer aldığı gerekse metninde isminin geçtiği rivayetler Kütüb-i Sitte ile diğer hadis kitaplarında kayıtlıdır.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn Sa‘d, eŧ-Ŧabaķāt, VII, 445; Buhârî, et-Târîħu’l-kebîr, IV, 248-249, 372; İbn Hibbân, eŝ-Ŝiķāt (nşr. Seyyid Şerefeddin Ahmed), Beyrut 1395/1975, III, 187; IV, 364; İbn Asâkir, Târîħu Dımaşķ (Amrî), XXII, 455-463; İbn Abdülber, el-İstîǾâb, II, 141-143; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe, II, 513-514; Mizzî, Tehźîbü’l-Kemâl, XII, 418-421; Zehebî, el-Kâşif (nşr. Ahmed Muhammed Nemr Hatîb - Muhammed Avvâme), Cidde 1992, I, 482; İbn Hacer, el-İśâbe (Bicâvî), III, 264, 329-331; a.mlf., Tehźîbü’t-Tehźîb, IV, 322-323; Wensinck, el-MuǾcem, VIII, 117.
Mahmut Kavaklıoğlu