WALSH, John R.
(1919-1993)
Osmanlı dönemi Türk edebiyatı ve tarihiyle ilgili incelemeler yapan İngiliz şarkiyatçısı.
İrlanda’dan Amerika Birleşik Devletleri’ne göç eden Katolik bir ailenin çocuğu olarak Connecticut eyaletinin Hartford şehrinde dünyaya geldi. New York’ta öğrenim gördü. II. Dünya Savaşı’nda Amerikan ordusunda bir asker olarak Avrupa’ya gitti; daha sonra akademik hayatını İngiltere’de geçirdi. 1946-1950 yıllarında School of Oriental and African Studies’de Arapça, Farsça, Türk dilleri ve tarihi öğrendi; Osmanlı edebiyatı ve tarihinde uzmanlaştı. Hocaları arasında Paul Wittek, Reşit Rahmeti Arat ve Mundy sayılabilir. İskoçya’da Edinburgh Üniversitesi’nde 1950’den itibaren 1980 yılındaki emekliliğine kadar İslâm ve Ortadoğu Araştırmaları Bölümü’n-de Türkiyat alanında dersler verdi. Burada diğer meslektaşları W. Montgomery Watt ve Lawrence Paul Elwell-Sutton’la birlikte üç önemli bilim adamı arasında yer aldı. Emekli olduktan sonra Edinburgh’dan İngiltere’nin güneyindeki Winchester’e taşındı ve Kasım 1993’te burada öldü.
Walsh kendini teliften ziyade öğretime adamış bir bilim adamıydı. Bu yönüyle çeşitli ülkelerden ve özellikle Türkiye’den pek çok araştırmacı öğrenciyi kendine çekmeyi başarmıştır. XVI. yüzyıl Osmanlı edebiyatı ve tarihçiliği, XIX. yüzyılda Osmanlı belâgat tartışmaları, divanlar, şair tezkireleri gibi konularda çeşitli doktora tezleri yönetirken Osmanlı inşâsı ve divan şiiri üzerinde incelemelerde bulunmuş, Nergisî’nin mektuplarının tahkikli neşrini 1969’da gerçekleştirmiştir (“The Esālībü’l-Mekātīb [Münşe’at] of Meĥmed Nergisī Efendi”, Ar.Ott., I, 1969, s. 213-302). Nergisî’nin el-Vasfü’l-kâmil fî ahvâli-vezîri’l-âdil (Murtaza Paşa’nın 1626 Macaristan seferi) ve Nâbî’nin Münşeât’ı yanında hazırladığı diğer çalışmaları ise henüz neşredilememiştir. Bir diğer incelemesi olan Osmanlı-Safevî mücadelesinin tarihiyle ilgili çalışması yayımlanmıştır (“The Historiography of Ottoman-Safavid Relations in the Sixteenth and Seventeenth Centuriers”, Historians of the Middle East, ed. B. Lewis ve P. M. Holt, London 1962, s. 197-211). Walsh’ın Osmanlı divan şiiri anlayışı, Kadı Burhâneddin’den Şeyh Galib’e kadar birçok şairden yaptığı çevirilerde (The Penguin Book of Turkish Verse, s. 61-119) ve Yûnus Emre’ye dair iki çalışmasında kendini göstermiştir (“Yunus Emre: a 14th Century Turkish Hymnodist”, Numen, VII/2 [1960], s. 172-188; Yunus Emre and His Mystical Poetry, s. 111-126; “Yunus Emre and Divan Poetry”, JTS, sy. 7 [1983], s. 453-464). Encyclopaedia of Islam’da çeşitli maddeleri bulunan (Atâî, Çaldırân, Çelebizâde, Djalâlzâda Sâlih Çelebi, Dürrîzâde, Fatwâ, Fanârîzâde, Gûrânî, Kânî gibi) Walsh’ın yayınları arasında şu çalışmalar da yer alır: “Müverrih Âlî’nin Bir İstidânâmesi” (TM, XIII [1958], s. 131-140); “The Turkish Manuscripts in New College, Edinburgh” (Oriens, XII/1-2 [1959], s. 171-189); “Giovanni Tommaso Minadoi’s History of the Turco-Persian Wars of the Reign of Murad III” (Proceedings of the 25th International Congress of Orientalists, Moscow 1960 [Moscow 1963], II, 448-454); “Turkish Literature’” (Guide to Eastern Literatures, ed. D. M. Lang, London 1971, s. 153-175); “Turkey: Bibliographical Spectrum” (Review of National Literatures, IV/1 [1973], s. 113-132); “The Revolt of Alqās Mīrzā” (WZKM, LXVIII [1976], s. 61-78); “The Dîvânçe-i Kemâl-i Zerd (Sarıca Kemâl)” (JTS, III [1979], s. 403-442).
BİBLİYOGRAFYA:
The Penguin Book of Turkish Verse (ed. Nermin Menemencioğlu - Fahir İz), Middlesex 1978, s. 61-119, 123-124, 151-154, 161-163, 166-167; Yunus Emre and His Mystical Poetry (ed. Talat Sait Halman), Bloomington 1981, s. 111-126; Christine Woodhead, “John R. Walsh”, Osm.Ar., sy. 7-8 (1988), s. 1-9.
Chrıstıne Woodhead